Recent bracht een delegatie van Stichting Zilte Zones een werkbezoek aan Zeeland, bakermat van de mariene aquacultuur in Nederland. De stichting, die onafhankelijk opereert, maakt zich hard voor het ontwikkelen van mariene aquacultuur in Noord-Nederland. Het bestuur heeft de ambitie om hét kenniscentrum voor de mariene aquacultuur te worden voor de provincies Noord-Holland, Friesland en Groningen. Op Texel exploiteert de stichting een onderzoekslocatie in Polder Wassenaar, waar pilotprojecten en proeven worden gedaan met mariene aquacultuur. De aandacht gaat hierin vooralsnog vooral uit naar kokkels, zeewier, garnalen en kringloopteelten. Momenteel staat aquacultuur in het noorden van Nederland nog in de kinderschoenen.
Onderzoek beperkt zich voornamelijk tot de pilotprojecten in Polder Wassenaar. Zeeland daarentegen, kan bogen op een brede ervaring met aquacultuur. Al tientallen jaren zijn ondernemers succesvol met de kweek van vis, oesters en mosselen. Via Jaap Broodman, lid van de raad van advies van Stichting Zilte Zones en belangrijke motor achter de aquacultuur in Zeeland, werden contacten gelegd die kunnen bijdragen aan het streven om de ontwikkelingen in Noord-Nederland naar een hoger niveau te brengen. In een strak georganiseerd programma werden diverse bedrijven en organisaties bezocht. Belangrijkste doel van het bezoek was het opdoen van kennis en inspiratie, het leggen en verstevigen van contacten met ondernemers uit de sector en het onderzoeken van samenwerkingsmogelijkheden.
Zeeschelp en Aquavalley
Zeeschelp-directeur en onderzoeker Marco Dubbeldam geeft uitleg over een kweek.
In zeeland werd o.a. het onderzoekscentrum van Stichting Zeeschelp bezocht. Sinds 2004 wordt hier, onder leiding van directeur Marco Dubbeldam, onderzoek gedaan naar o.m. kweek van zeewier, schelp- en schaaldieren, platvis en algen. Vooral de algen nemen een belangrijke plek in het onderzoeksstation in. Iedere kweek begint bij de voeding en meestal dus bij algen. Onder zo gunstig mogelijke condities worden hier verschillende soorten gekweekt. Zeeschelp, dat aan de basis staat van mariene aquacultuur in Zeeland, werkt vooral in opdracht van ondernemers. Daarnaast wordt regelmatig samengewerkt met Wageningen University & Research, NIOZ en Hogeschool Zeeland. Interessant voor de ontwikkelingen in Noord-Nederland is ook het Zeeuwse project Aqua Valley, waarin een aantal voorlopers uit de aquacultuur de krachten bundelde om kennis van technologie, biologie/ecologie en marktontwikkeling samen te brengen. ‘Die kennisdeling is ook voor ons bijzonder interessant. Als stichting willen wij graag partijen samenbrengen die in alle openheid hun kennisdelen om zo de aquacultuur in deze regio naar een hoger niveau te brengen’, aldus Bob Verburgh, voorzitter van Stichting Zilte Zones.
Waterdunen
Oesterputten van de Oesterij in Yerseke.
Een ander interessant bedrijfsbezoek was aan de Oesterij, het bedrijf van de familie Dhooge dat sinds 1906 gespecialiseerd is in de kweek van schaal- en schelpdieren. Zij investeren in nieuwe, minder arbeidsintensieve kweekmethodes en combineren deze bedrijfstak met horeca, waarin de oesters gepromoot worden. Dit heeft o.a. geleid tot een toenemende belangstelling voor het ambachtelijke teeltproces in het algemeen en de oester als delicatesse in het bijzonder. De ondernemers zijn in het getijdegebied Waterdunen, waarin kustversterking is gecombineerd met recreatie en natuurontwikkeling, een kweekproces met oesters gestart. Via een getijdenduiker stroomt het zeewater de kreken van het gebied in waar de oesters worden geteeld. Hier wordt ook geëxperimenteerd met nieuwe methodes, die schade door o.a. de oesterboorder (Japanse stekelhoorn of zeeslak) moeten tegengaan. Dit slakje boort een gaatje in de schelp van een (jonge) oester en spuit er een zuur in, waardoor de sluitspier van de oester verslapt en deze opengaat. De slak eet vervolgens de oester op. Oesters die op de bodem liggen, worden hier massaal door getroffen. In het experiment wordt gebruik gemaakt van hangende oestermandjes.
Seafarm en Dutch Seaweed
Zeewier wordt in steeds meer producten verwerkt.
In de viskwekerij Seafarm maakte de delegatie kennis met de grootschalige kweek van tarbot en de andere tak van dit bedrijf, de opslag en zuivering van oester met zilt bronwater. Ook hier werden interessante learnings opgedaan voor wat betreft de (on)mogelijkheden voor de noordelijke provincies. Bij de Dutch Seaweed Group bleek hoe interessant zeewier is en wereldwijd steeds meer wordt. Er zijn zo’n vijfhonderd eetbare varianten en in steeds meer producten wordt zeewier verwerkt. Voor grootschalige productie is echter wel een flink areaal op zee nodig of een locatie waarbij verversing van zeewater goed mogelijk is.
Samenwerking
Het werkbezoek is een eerste aanzet tot meer samenwerking tussen de Zeeuwse bedrijven en de organisaties die zich in de noordelijke provincies bezighouden met mariene aquacultuur. Verder wordt ook gekeken naar mogelijkheden om (meer) scholingsprogramma’s rond deze bedrijfstak te kunnen ontwikkelen, onder meer in samenwerking met kennisinstituten en hogescholen.
