5 oktober 2023
Afgelopen vrijdag werden de kokkels, die in april in de raceways van buitenlaboratorium Polder Wassenaar zijn uitgezet voor onderzoek er weer uit geharkt. Met een team van zo’n acht mensen werd de meer dan 1100 kilo kokkels bij elkaar geharkt en volgens een vaste methodiek gewogen en gemeten. De komende tijd wordt alle data van het afgelopen half jaar verwerkt, maar op het eerste oog lijkt de groei van de kokkels in de raceways goed en misschien zelfs beter in vergelijking met die in het wild op het wad bij Texel.
In fase 2 van het kringlooponderzoek naar de potentie en mogelijke/noodzakelijke optimalisaties van combinatieteelt van gebiedseigen soorten rond de Waddenzee in een tussendijks kust-aquacultuursysteem werden afgelopen voorjaar knoopwier, garnalen en kokkels uitgezet in de acht diepere waterlopen van het buitenlaboratorium van Polder Wassenaar. In het onderzoeksteam, dat wordt geleid door hoofdonderzoeker Reinier Nauta van Wageningen Marine Research, werken wetenschappers en ondernemers samen. Ze hopen een blauwdruk te kunnen ontwikkelen voor de commerciële teelt van zilte gewassen en schelpdieren in tussendijkse gebieden of verzilte gronden.
Grote kokkeldichtheid
De acht diepste raceways werden in april gevuld met zo’n 300 kokkels per vierkante meter. Per twee raceways werd gevarieerd met de doorstroomsnelheid van het water, zodat nauwkeurig kan worden vastgesteld bij welke stroming de ontwikkeling het meest optimaal is. Nadat eerder al het zeewier uit de raceways was verwijderd en ook de garnalen er grotendeels waren uitgevist, waren nu de kokkels aan de beurt. In de afgelopen periode tot en met september werden de schelpen driewekelijks gesampled en werden schelplengte en vleesgewicht opgemeten. Om de overleving te kunnen bepalen, was het noodzakelijk dat de bassins volledig van kokkels werden ontdaan.
Uit elke emmer opgeharkte kokkels werd secuur het wier en andere schelpen verwijderd.
Bepalen gewicht en aantal
Elke raceway werd ingedeeld in drie zones en steeds werd er een zone uit geharkt. De inhoud werd verzameld in een bak, waarna het gewicht van de inhoud werd bepaald door het materiaal in emmers te doen en die te wegen. Per verzamelbak werd van drie emmers bepaald was het totale gewicht was, het aantal levende kokkels, het gewicht van de levende kokkels, het gewicht van alle dode kokkelschelpen en het gewicht van het overige materiaal. Al die informatie wordt in de komende maanden geanalyseerd. Met die uitkomsten wordt de insteek van het vervolgonderzoek bepaald. ‘Veel resultaten zijn er al. Die brengen we samen met deze nieuwe cijfers. Die vormen de basis voor de uitgangspunten van het onderzoek in 2024’, aldus onderzoeker Enzo Kingma van WMR.
Kokkelvisser en -kenner Andre Seinen, partner in het onderzoeksconsortium, inspecteert enkele opgeharkte kokkels.
Goede groei
De data moeten nog geanalyseerd worden, maar kokkelvisser en consortiumlid André Seinen van Meromar, toonde zich vrijdag al positief bij het zien van de kokkels. ‘Op het eerste oog hebben ze een goede groei doorgemaakt. Ze lijken mij qua schelpgrootte op z’n minst vergelijkbaar met de wilde kokkels op het Wad bij Texel, op de Vlakte van Kerken. Ik denk zelf dat ze beter zijn gegroeid dan op het wad.’ Binnenkort worden de uitkomsten met alle projectpartners besproken. In de loop van dit jaar presenteren de onderzoekers een tussentijds verslag. Het onderzoek loopt door tot 2025.
5 september 2023
Worden er in Polder Wassenaar ook proeven gedaan met exoten? En mogen er bestrijdingsmiddelen worden gebruikt tegen eventuele ziektes? Kun je meer water inlaten en dan een groter oppervlak inzetten voor mariene aquacultuur? En doen ook commerciële partijen onderzoek in de polder? De studenten van de HAS Green Academy uit Den Bosch hadden vrijdag flink wat vragen aan de medewerkers van Stichting Zilte Zones en het onderzoeksteam onder leiding van Wageningen Marine Research.
Ruim zestig studenten bezochten het buitenlaboratorium in de noordpunt van Texel. De eerste en vierdejaars studenten van de Engelstalige opleiding International Food & Agri-business richten zich in hun studie op duurzame wereldvoedselvoorziening, waarbij thema’s als integraal ketenbeheer, duurzaamheid en circulaire economie aan bod komen. Tijdens een driedaags bezoek aan Texel namen zij o.a. een kijkje bij verschillende voedselproducenten en bedrijven die onderdeel uitmaken van de (lokale) voedselketen.
Voor de eerstejaars was het vooral kennismaken met verschillende sectoren. De vierdejaars bekeken de activiteiten in de polder vooral door een commerciële bril: zijn er mogelijkheden om te komen tot een haalbare businesscase?
In het Eierlandse Huis schetste Jord Kuiken, projectmanager van Stichting Zilte Zones, de achtergronden van de stichting en de onderzoekslocatie, waarna beheerder Kasper van Kraaij toelichtte hoe de werking van eb en vloed in de polder wordt nagebootst en wat daar technisch voor nodig is. Namens het onderzoeksteam vertelde Sander Glorius wat de uitgangspunten van het lopende onderzoek zijn en welke hobbels zich onderweg voordeden en welke uitdagingen het onderzoek nog moet tackelen.
Daarna namen de studenten in twee groepen een kijkje bij de raceways en kwamen de vragen. Gaandeweg werd al duidelijk dat de activiteiten in Polder Wassenaar met name de vierdejaars had geïnspireerd. Al voordat het bezoek werd afgerond, kwam de mededeling dat Polder Wassenaar onderwerp wordt van een businesscase die de studenten dit nieuwe collegejaar zullen gaan uitwerken.
16 augustus 2023
Het onderhoud van het buitenlaboratorium in Polder Wassenaar is behoorlijk arbeidsintensief. De waterlopen op het terrein, de zogeheten raceways, moeten voortdurend gecontroleerd en bijgehouden worden. Onderzoekers van de WUR proberen er in de nu lopende pilot achter te komen onder welke condities zeewier, garnalen en kokkels gecombineerd geteeld kunnen worden in buitendijkse gebieden. Om dat adequaat te kunnen doen, is het belangrijk dat de raceways goed worden onderhouden.
Vanuit Stichting Zilte Zones is Kasper van Kraaij hiervoor verantwoordelijk. In de zomermaanden, als het ‘groeizaam’ weer is, wordt hij hierin ondersteund door Mariette Smit. Gezamenlijk, en regelmatig geholpen door leden van het onderzoeksteam, zorgen zij ervoor dat alle ongewenste algen en wieren worden weggehaald, overtollig slib wordt weggeschept en dat de inlaatpoortjes en roosters worden schoongemaakt voor een goede doorstroom van het zoute water. Dat wordt met een hevel uit de Waddenzee via een buis ingelaten. Zo kan de werking van eb en vloed worden nagebootst en via de inlaatpoorten kan ook de hoeveelheid water van elke raceway worden bepaald. Behoorlijk intensief werk dat je best kunt vergelijken met een pittige work-out!
Schoonmaak van de raceways.
Piggen
Naast het onderhoud aan de waterlopen, vraag ook de hevel frequent onderhoud. Hiermee wordt zout water vanuit de (hoger gelegen) Waddenzee naar de (lager gelegen) polder gebracht. De inzet van een hevel is een stuk energiezuiniger dan een pomp, omdat gebruik gemaakt kan worden van het verschil in hydrostatische druk tussen de in- en uitgang. In tegenstelling tot een pomp, die voortdurend energie verbruikt, kost bij een hevel alleen het luchtvrij houden van de leiding door een vacuümsysteem wat energie. Verder doet de zwaartekracht het werk. De hevelbuis, waardoor het zoute water naar binnen stroomt, is binnen de kortste keren echter aangegroeid met mosselen en pokken. Dat kan de watertoevoer belemmeren, zodat de hevelleiding elke drie weken wordt gereinigd. Dit gebeurt met een pig, een soort reinigingsspons die qua vorm wel wat weg heeft van een flessenkurk. Pig staat voor pipeline inspection gauge. De pig (ook wel mole genoemd) wordt vanuit de polder met hoge druk door de hevelleiding gestuwd, richting de Waddenzee. Als een champagnefles die wordt ontkurkt en waarvan de kurk met een flinke vaart vooruit schiet. Op zijn weg naar zee neemt deze spons alle aangroei aan de binnenkant van de buiswand mee, zodat die weer schoon wordt. Het schuimrubberen gevaarte belandt enkele tientallen meters verder in zee en wordt vervolgens met een bootje weer opgehaald.
Voorbereiding voor de hevelreiniging.
In de put voor de pig.
De pigs: grote ‘sponzen’ waarmee buizen aan de binnenkant worden gereinigd.
Met een bootje wordt de pig weer uit de Waddenzee opgevist.
9 augustus 2023
De belangstelling voor de proeven met mariene aquacultuur in Polder Wassenaar neemt toe. Door verzilting en (dreigend) tekort aan eiwitrijk voedsel groeit de interesse in alternatieven die kunnen bijdragen aan een andere bestemming voor verzilte landbouwgronden of die kunnen helpen de vraag naar eiwitrijk voedsel in te vullen. Ook de studenten van de HAS Green Academy uit ‘s-Hertogenbosch zijn geïnteresseerd in het onderzoek en de pilotprojecten die in de polder lopen. Op 1 september a.s. brengen eerste- en vierdejaarsstudenten van de Engelstalige opleiding International Food & Agri-business een bezoek aan de polder.
De studenten, die afkomstig zijn uit alle windstreken, richten zich in hun studie op duurzame wereldvoedselvoorziening, waarin thema’s als duurzaamheid, circulaire economie, voedselveiligheid en integraal ketenbeheer een belangrijke rol spelen. De circa zestig tot zeventig studenten bezoeken een flink aantal bedrijven op Texel die actief zijn in de (duurzame) food & agri-business.
Voor de eerstejaars is het vooral een kennismaking met de sector in de breedte en innovatief onderzoek zoals dat in Polder Wassenaar plaatsvindt. Bij de vierdejaars studenten ligt het accent op de mogelijkheden om nieuwe businessmodellen te ontwikkelingen, onderzoek en mogelijke bijdragen aan transitietrajecten in de voedselsector.
2 augustus 2023
Klimaatverandering zal de komende decennia een ingrijpende invloed hebben op de kust van de Waddenzee. Het is niet langer de vraag of maar hoe die verandering er komt uit te zien. Wat betekent dit voor dit unieke landschap met dijken, terpen en monumenten? En hoe kijken we naar klimaatadaptatie in de volgende eeuw? Deze en andere vragen komen aan bod tijdens het symposium Dynamische Waddendelta dat de Waddenacademie in nauwe samenwerking met de Landschapstriënnale 2023 organiseert.
Dit 31e symposium van de Waddenacademie vindt plaatst op 29 september a.s. in de Grote Kerk van Harlingen.
https://www.waddenacademie.nl/organisatie/symposia/symposium-dynamische-waddendelta/
